Accepteren of opgeven
Ik heb een verkeerd woord gebruikt. Ik heb er spijt van zodra ik het uitspreek.
Margreet* heeft chronische pijn die haar belemmert op veel gebieden in haar leven. Ze is bij mij gekomen omdat ze er depressieve klachten van gekregen heeft. Ze heeft nergens meer zin in.
Ze kan al weinig activiteiten ondernemen vanwege haar fysieke problemen, maar naar eigen zeggen onderneemt ze nu helemaal niets meer omdat “de pijn toch alles verpest en het allemaal geen zin meer heeft.”
Nu staan we met het paard in de paddock en zeg ik dat we gaan werken aan ‘acceptatie’ van haar situatie. Dat schiet bij Margreet in het verkeerde keelgat.
Ik zie de reactie eerst in het paard, dat demonstratief zijn dikke billen naar mij toe draait en wegloopt. Margreet zegt niets, maar haar gezicht betrekt.
Ze blijft stil.
Ik vraag of het woord ‘acceptatie’ haar raakte. Ze reageert boos.
Ik krijg een stortvloed van verwijten over me heen waaruit ik kan opmerken dat haar arts heeft aangegeven dat ze de chronische pijn moet accepteren en dat de behandeling zal stoppen.
Zij is het daar niet mee eens en wil nog andere behandelingen proberen. Opgeven is geen optie, zij is een vechter en zal doorgaan tot ze een oplossing heeft gevonden.
Als alle boosheid eruit is begint ze te huilen. Het paard, dat al die tijd aan de andere kant van de paddock met zijn rug naar ons toe heeft gestaan, draait zich direct om en komt naar Margreet toe.
Zo staat Margreet minutenlang te huilen tegen de sterke schouders van het paard. Het is duidelijk dat haar fysieke problemen veel emoties met zich meebrengen.
Nu heeft het woord ‘acceptatie’ in de psychologie een andere betekenis dan die waarin het door artsen en ook in het dagelijks leven vaak gebruikt wordt.
Acceptatie wordt vaak gebruikt als een synoniem voor ‘opgeven’ of ‘je erbij neer leggen’. In de nieuwste generatie gedragstherapie (ACT) is acceptatie een belangrijk onderdeel van het proces.
Hiermee wordt echter niet bedoeld dat je je neerlegt bij de situatie, maar dat je accepteert dat bepaalde elementen in die situatie op dit moment in de tijd niet te veranderen zijn.
Het proces begint met het bepalen wat voor jou belangrijk is in je leven. Vervolgens bekijk je welke elementen in je huidige situatie je tegenhouden om te doen wat belangrijk voor je is.
In dit geval vormen Margreets fysieke problemen een belemmering om bepaalde activiteiten te ondernemen. Je gaat dan bekijken wat je aan deze situatie kan veranderen en welke elementen niet te veranderen zijn.
Je hebt niet overal invloed op en kan niet alles veranderen.
Margreet heeft elke dag pijn. Ze kan haar levensstijl aanpassen zodat de pijn niet erger wordt, maar ze kan de pijn niet helemaal wegnemen.
Dit element in de situatie kan je leren te accepteren.
Dat is niet makkelijk en gaat niet vanzelf, want wij mensen zijn zo geprogrammeerd dat bij pijn alle alarmbellen afgaan en ons vechten-of-vluchten systeem geactiveerd wordt. Maar er zijn bewezen technieken waarmee je kan leren hiermee om te gaan.
Dit betekent niet dat Margreet het op moet geven. Er is misschien een andere behandeling die wel aanslaat bij haar. Of er komen nieuwe medicijnen op de markt. Of er is een andere arts die met nieuwe inzichten komt.
Kortom, Margreet kan blijven zoeken naar een oplossing voor haar fysieke problemen. Dat verandert echter niet de situatie zoals die vandaag is, op dit tijdstip, hier en nu in de paddock met het paard.
En het is precies die situatie die je zal moeten accepteren zoals hij nu is, met alle pijn die er nu is en alle vervelende emoties die dat met zich meebrengt. Als je dat kan doen dan zorg je er namelijk voor dat je hersenen uit de overleefstand gaan, waarin ze alleen maar bezig zijn met vechten of vluchten.
Dit geeft je hersenen ruimte om de aandacht te richten op andere dingen. Je kan je aandacht dan richten op dat wat op dat moment belangrijk voor je is, zoals het contact met anderen of met je omgeving.
Ik besprak met Margreet wat ze zou doen als ze ruimte zou krijgen voor dingen die voor haar belangrijk zijn.
Ze kon heel makkelijk benoemen wat voor haar echt belangrijk is in haar leven. Genieten van haar dieren was het eerste wat ze noemde. Ze is een dierenliefhebber in hart en nieren. Ook het contact met haar familie en beste vrienden is voor haar heel waardevol.
“Als je zo veel problemen hebt als ik dan ontdek je wie je echte vrienden zijn. Je wordt je meer bewust van de korte tijd die we eigenlijk maar hebben in dit leven en die wil ik doorbrengen met de mensen die echt om me geven.”
In de paardenbak leerde Margreet de acceptatie technieken die je helpen om het patroon van vechten-of-vluchten te doorbreken. Paarden hebben veel geduld en geven je elke keer weer een nieuwe kans.
Dit zorgde ervoor dat Margreet door veel herhaling zich de technieken eigen kon maken en thuis ook kon toepassen. Door te accepteren wat ze op dit moment niet kan veranderen kwam er voor haar ruimte om haar aandacht te richten op haar dieren, haar familie en beste vrienden.
Dit zorgde er natuurlijk niet voor dat haar fysieke klachten weggingen, maar ze kon er wel beter mee omgaan. Ze had geen last meer van depressieve gevoelens waardoor ze meer kon genieten van de activiteiten die ze nog wel kon doen.
En als er weer eens een arts was die het woord ‘acceptatie’ gebruikte? Dan kon ze er om lachen!
*Margreet is niet haar echte naam en vanwege de privacy is de foto van een andere coachingsessie.
©2019, Wendela den Tonkelaar
